Nieuwe resultaten KOALA screening bekend: sterk onderwijs start in de kleuterklas

KOALA is een vastgesteld taalscreeningsinstrument om vast te stellen welke kleuters extra taalondersteuning nodig hebben. Eind 2024 vond de vierde screening van taalvaardigheid Nederlands voor kleuters van 5 jaar plaats. Het is het tweede jaar dat er een gratis digitale screening ter beschikking werd gesteld. 

Vorig jaar bleek dat 85 procent van de kleuters die een KOALA-screening aflegden, in de groene zone scoorde en geen extra ondersteuning nodig had. 10 procent van de kleuters scoorde in de oranje zone. Zij hebben mogelijk extra ondersteuningsmaatregelen nodig. 3 procent van de kleuters scoorde in de rode zone. Zij hebben intensieve extra ondersteuningsmaatregelen nodig. Bij de cijfers voor dit jaar neemt het aantal kleuters waarvoor er ondersteuning nodig is toe: 11 procent in de oranje zone en 4 procent in de rode. Het percentage kinderen dat geen ondersteuning nodig heeft, neemt met 1 procentpunt af, en daalt opnieuw onder 85 procent. Het is een dalende lijn.

Het aandeel leerlingen met ondersteuningsnoden lag de voorbije jaren hoger in scholen met meer leerlingen met leerlingenkenmerk ‘thuistaal niet-Nederlands’. Dat vertolkt zich ook in regionale verschillen. In het Brusselse Gewest scoort slechts iets meer dan 63 procent van de kleuters in het groen. Ook in Gent, met 9 procent, en in Antwerpen, met 13 procent, is er voor veel kleuters intensieve ondersteuning nodig. West-Vlaamse kleuters scoren het beste op de test, hoewel er ook in deze provincie een toenemend aantal leerlingen waar de thuistaal niet Nederlands is. Niet alleen centrumsteden kampen immers met een groeiend aantal leerlingen waar de thuistaal niet het Nederlands is. De voorbije jaren zagen we dat ook de kant van West-Vlaanderen tegen de Franse grens – de Vlaamse kant – met steden zoals Menen, een taaldruk die niet te verwaarlozen valt.

De verantwoordelijkheid van de ouders blijft ook een belangrijke factor, een verantwoordelijkheid die de Vlaamse Regering steeds heeft beklemtoond. Zij moeten hun kinderen ook buiten de schoolmuren met het Nederlands in contact brengen. Het regeerakkoord voorziet in enkele maatregelen om hiermee aan de slag te gaan, bijvoorbeeld door de ouders zelf Nederlands te laten leren en dit te verbinden aan de schoolbonus.

Minister Demir gaf in haar respons aan fors te willen inzetten op het versterken van het Nederlands bij kleuters en leerlingen in de basisschool. "Ik hoop weldra ook daarover met jullie in discussie te gaan. Daarin zal ik bespreken hoe we de geplande investeringen zullen inzetten en hoe we uitvoering geven aan wat we binnen de Vlaamse Regering hebben afgesproken", gaf de minister mee in de commissie van donderdag 13 maart. De minister gaf ook aan dat het taalscreeningsinstrument toe is aan een update. "Ik ontvang signalen uit het veld dat de gebruikte vragen niet meer helemaal up-to-date zijn en aan vervanging toe zijn. Daarom zal ik het instrument in de komende periode grondig herzien en aanpassen, zodat het beter aansluit bij de huidige behoeften", vertelde minister Demir.

Griet Vanryckegem was tevreden met het antwoord van de minister en kijkt uit naar de plannen: "Ik ben blij dat de uitdagingen in steden en regio’s, naast die in de centrumsteden, meegenomen zullen worden. In mijn stad, Menen, spreekt een op de drie kleuters thuis geen Nederlands. Een andere terechte opmerking ook dat een groene score niet inhoudt dat er geen taalondersteuning nodig is. Kwaliteitsvol onderwijs is nodig voor elke leerling, voor elke kleuter."

"Daarnaast verneem ik ook dat er bij logopedisten stemmen opgaan om taaltesten al vroeger op te leggen, namelijk op het einde van de tweede kleuterklas, om zo problemen vroeger te detecteren. Zoals collega Ine Tombeur aangaf, kan er zo in de derde kleuterklas al intensief ingezet worden op Nederlands, voor de overstap naar de lagere school. Zo kan ook tijdig nagegaan worden of het gaat om een taalstoornis of om taalarmoede. Misschien kan dat mee overwogen worden", sloot Vanryckegem af.